GİSA GRUP

İnsansız Hava Aracı (İHA); içinde pilotu ve yolcusu olmayan, sadece amaca uygun ekipman (video kamera, fotoğraf makinesi, GNSS, lazer tarama cihazı, vb.) taşıyan, uzaktan kumandalı ve/veya otomatik olarak görevini yerine getirebilen bir çeşit uçaktır. İHA’ların askeri, sivil (hobi ve ticari) ve bilimsel amaçlı profesyonel kullanımları ülkemizde ve tüm dünyada hızla artmakta, bu nedenle önümüzdeki yıllarda bu konunun daha fazla gündem oluşturacağı değerlendirilmektedir. Gün geçtikçe artan bu yoğun kullanımın temel nedenleri olarak; özellikle sivil amaçlı İHA’ların çok geniş kullanım alanlarının olması, birçok mesleki kullanımlarda yüksek doğruluk, zaman ve maliyet tasarrufu sağlaması sayılabilir. ( M.Kahveci, N.Can 2017)

​

İHA’lar uluslararası literatürde “drone” veya “UAV/UAS (Unmanned Aerial Vehicle/Systems)” olarak tanımlanmakta olup, belirli teknik özellikler dışında gerçekte aynı anlama gelmektedirler.Aradaki farklılığa teknik açıdan bakıldığında ise, “drone”; otomatik olarak gidebilen insansız hava veya deniz araçlarını ifade ederken, “UAV” ise insansız olarak uçabilen, motoru olan, kontrol edilebilen ve kendisi, “cruise” füzesi gibi bir silah olmayan uçağı ifade etmektedir. Bu tanım FAA tarafından biraz daha genişletilerek, UAS (Unmanned Aircraft/Aerial Systems) kısaltması kullanılmaya başlanmıştır. UAS tanımı, 25 kg altındaki pilotsuz olarak kullanılabilen küçük uçak ve ilgili bileşenlerini (yer kontrol istasyonu ve iletişim hattını) kapsamaktadır, (FAA DoT, 2015).

​

İHA’lar özellikle son yıllarda tüm sektörlerde büyük ilgi görmüş olup, kullanım alanları her geçen gün artmaktadır. Yapılan araştırmalara göre tüm dünyada 2015-2025 yılları arası için tahmin edilen İHA’ların toplam pazar payı yaklaşık 90 milyar dolardır, (SDI, 2015). Bu da yıllık olarak yaklaşık 10 milyar dolarlık bir pazar anlamına gelmektedir. İHA’ların gerek profesyonel mesleki; gerekse hobi amaçlı olarak günlük yaşantımıza bu kadar çok girmiş olması bazı yasal sorunları da beraberinde getirmektedir. Henüz birçok ülkede bu konuda gerekli mevzuat ya yoktur veya taslak halinde sürekli geliştirilmektedir. Diğer taraftan, İHA’ların kullanımındaki bazı potansiyel olumsuzluklardan dolayı, özellikle ABD Ulaştırma Bakanlığına bağlı Federal Havacılık Kurulu (FAA: Federal Aviation Administration), Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO: International Civil Aviation Organization) ve Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Örgütü (EUROCONTROL) tarafından İHA kullanımının yasal çerçevesi konusunda kapsamlı çalışmalar yapılmaktadır. Türkiye’de ise bu konularla ilgili olarak Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'na bağlı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından çalışmalar yürütülmektedir.